Phong tục cải táng bốc mộ là gì? Nguồn gốc từ đâu? 

Trong văn hóa Việt Nam, việc lo hậu sự cho người đã khuất được gọi là “việc hiếu”, vì đó là công việc cuối cùng lo cho người thân thể hiện sự trọn vẹn hiếu đạo. Tuy nhiên sau khi an táng người đã khuất thì hậu sự vẫn chưa xong. 

Bởi theo phong tục dân gian, gia đình sẽ thực hiện nghi lễ cải táng hay còn gọi là cải mộ, bốc mộ vào thời điểm thích hợp để người đã khuất có “mồ yên mả đẹp”. Bài viết này sẽ giải đáp chi tiết về cải táng bốc mộ là gì cũng như nguồn gốc và những lưu ý khi thực hiện nghi lễ này. 

1. Cải táng là gì? Có giống bốc mộ không? 

Theo tập quán của người Việt (chủ yếu ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ), người chết thường được địa táng (còn gọi là hung táng). Sau ba đến năm năm, gia đình sẽ thực hiện lễ bốc mộ (còn gọi là cải táng/cải cát/sang mộ) cho người đã khuất. 

Phong tục tồn tại lâu đời này vẫn được duy trì cho đến ngày nay. Nhiều gia đình chọn cách chôn cất (địa táng người đã khuất) vì họ tin rằng nếu đem thi thể đi hỏa táng là mất cốt, vong linh bị phiêu bạt, con cháu sẽ làm ăn thất bát, lụi bại. Nếu hài cốt được chôn cất yên lành thì con cháu mới có hi vọng làm ăn phát đạt.

Nhiều gia đình gặp chuyện không may mắn thường nghĩ ngay đến việc động mồ, động mả, hài cốt không yên. Ngược lại, nhiều người thành công trong cuộc đời và sự nghiệp thì cho đó là nhờ mồ mả, âm phần nhà họ tốt. Như vậy, mọi công việc cuối cùng lo cho người chết từ chỗ mang ý nghĩa trọn vẹn đạo hiếu, thành kính với cha mẹ trở thành vấn đề liên quan đến vận mệnh may rủi và số phận tương lai của người sống.

Cải táng bốc mộ là đào huyệt mộ lên, nhặt xương cốt của người đã khuất để chuyển tới nơi an nghỉ có điều kiện tốt hơn

2. Nguồn gốc của phong tục cải táng

Trước đây tục lệ cải táng cho người chết có nhà theo, có nhà không theo. Nhiều gia đình (xưa và nay) vì có điều kiện sắm sửa áo quan bằng gỗ tốt, nên không cải táng. Đặc biệt, các tầng lớp vua chúa, quan lại giàu có và những người có thế lực trong xã hội khi chết thường không thực hiện nghi thức cải mộ mà đào sâu chôn chặt một lần. 

Thậm chí, vua chúa, quan lại xưa kia còn giữ bí mật nơi chôn cất của mình, tránh những kẻ tò mò, hám của khai quật mồ mả. Nghi thức lễ tang được xuất phát từ quan niệm, phải giữ cho mồ yên mả đẹp để người chết yên giấc ngàn thu, hài cốt là linh thiêng nên không được cải táng mộ, khai quật hay di chuyển.

Như vậy, tục cải táng xưa không phải là một nghi thức mang tính bắt buộc và càng không có ý nghĩa quyết định hay chi phối số phận người sống. Tục lệ cải táng phần lớn chỉ được thực hiện trong tầng lớp dân nghèo. Do nhà nghèo, khi cha mẹ mất, không đủ tiền lo liệu, nên con cái phải mua tạm một cỗ áo quan bằng gỗ xấu, đợi sau ba đến năm năm thì cải táng mộ vì sợ ván hỏng, sập nát sẽ hại đến di hài.

Cải táng mộ là phong tục tồn tại lâu đời trong văn hóa người Việt

3. Những lưu ý khi cải táng mộ bạn cần biết để tránh vận xấu

Để việc cải táng mộ diễn ra thuận lợi, gia chủ cần lưu ý một số điều như sau.

3.1. Chọn thời gian cải táng hợp phong thủy

Đầu tiên, bạn cần xem tuổi của vong chủ (người mất) và lễ chủ (người làm lễ, thường là trưởng nam). Sau đó ưu tiên chọn ngày, tháng, năm tốt cho vong chủ, tránh năm xung sát. Thường chúng ta nên chọn thời điểm từ cuối thu đến đông chí, ngày hoàng đạo, giờ lành và làm lễ vào ban đêm hoặc rạng sáng có che chắn.

3.2. Chọn huyệt đất mới tốt lành

Bạn nên chọn huyệt mộ ở những khu đất chưa từng bị đào xới, tươi tốt, rắn chắc và tránh đất xấu như bị “hôi hoa thổ” (để nửa ngày biến màu tro tàn), đất có rác rưởi, hoặc huyệt quá ẩm có nước tù.

Đặc biệt, thế đất là yếu tố quan trọng cần chú ý kỹ. Bạn nên chọn những khu đất có phía trước thoáng rộng, nhìn ra ao hồ, sông suối và giữ khoảng cách với đường đi và các mộ khác.

Nên chọn huyệt đất mới tốt lành

3.3. Nên chọn hỏa táng hay địa táng người đã khuất sẽ tốt hơn?

Theo quan điểm của nhà Phật, con người bao gồm Thân và Tâm. Khi con người chết đi, hệ thần kinh ngừng hoạt động, thần thức đã ra khỏi xác thân. Do vậy, việc hỏa táng hay địa táng đều không ảnh hưởng gì đến thân xác hay “linh hồn” của người chết, vì thân xác rồi cũng tiêu tan. Vì vậy tùy theo điều kiện kinh tế và nguyện vọng của người đã khuất cũng như gia đình mà chọn hình thức chôn cất phù hợp.

3.4. Kiểm tra tình trạng mộ trước khi cải táng

Trước hết bạn cần xem mộ đã phân hủy hoàn toàn chưa (thường 3 năm, nhưng có thể 4 - 8 năm tùy môi trường và tình trạng người mất). Đặc biệt, cần tránh cải táng mộ đang “kết phát” (phong thủy tốt, dấu hiệu đất bị đùn lên, cây cối phát triển tốt) hoặc mộ phạm trùng (chôn nhiều năm nhưng thi thể không phân hủy) để tránh những cái phát sinh không hay ảnh hưởng tới phong thủy của cả một dòng tộc. 

Để xem được tình trạng mộ, bạn có thể mời các chuyên gia phong thủy kiểm tra. Họ có thể dùng khả năng cảm xạ, ngoại cảm cũng như kinh nghiệm lâu năm để đánh giá tình hình và đưa ra câu trả lời có nên cải táng hay không cho gia chủ. 

Tại Trúc Lâm An, chúng tôi đem đến dịch vụ xem ngày giờ cải táng bốc mộ chi tiết, được thực hiện bởi đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm giúp mộ phần yên ổn, xương cốt có khí, không phạm tai sát, con cháu từ đó hưởng âm phúc lợi lạc.

>> Xem thêm: Dịch vụ xem ngày giờ tiến hành tu tạo, cải táng mộ cát lợi và hướng dẫn các nghi thức, nghi lễ